BES'te Emeklilik Yatırım Fonları
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcısı olarak emeklilik katkı paylarınız, yatırım fonları benzeri Emeklilik Yatırım Fonları aracılığıyla yatırılır. Emeklilik yatırım fonu, emeklilik sözleşmeniz çerçevesinde emeklilik şirketinin aldığı katkı paylarını yönetmek ve riskin dağıtılması amacıyla oluşturulan ve vekalet esasına göre Bireysel Emeklilik Sistemi hesaplarında sizin adınıza izlenen bir varlıktır. Emeklilik şirketi tarafından kurulur ve portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilir. Sadece BES'e girmiş kişiler tarafından satın alınabilir. Emeklilik yatırım fonlarının türleri içerdikleri yatırım araçlarına göre mevzuatla belirlenir. Örneğin fonun %80'inden fazlası kamu borçlanma araçlarından oluşuyorsa kamu borçlanma araçları fonu, likit yatırım araçlarından oluşuyorsa likit fon olarak adlandırılır. BES'teki her emeklilik şirketinin mevzuata uygun olarak kurulmuş farklı türde emeklilik yatırım fonları bulunmaktadır. Fon türleri hisse senedi fonu, borçlanma aracı fonu, katılım fonu, karma fon, para piyasası fonu, kıymetli madenler fonu, endeks fonu, fon sepeti fonu, katkı fonu, değişken fon, standart fon ve yaşam döngüsü/hedef fon olarak sıralanabilir.
Katılımcı olarak BES'e girerken, katkılarınızla satın alacağınız emeklilik yatırım fonlarını seçersiniz. Bu anlamda Emeklilik Yatırım Fonu İçeriği çok önemlidir. Doğru fonu seçmek, Emeklilik Yatırımlarınızın getirisini artırabilir.
Fon menkul kıymetleri kişi adına Takasbank'ta tutulmaktadır. E-Devlet sistemi üzerinden "Takasbank Bilgi Sistemi" hizmeti ile hesaplarınızdaki güncel fon değerlerinin yanı sıra hesaplarınıza aktarılan devlet katkısı tutarlarını fon sayısı ve piyasa değeri bazında kontrol edebilirsiniz.
Emeklilik şirketi varlıkları ve emeklilik yatırım fonu varlıkları ayrıdır. Fon varlıkları rehnedilemez, portföye ilişkin işlemler dışında teminat gösterilemez, üçüncü kişiler tarafından haczedilemez ve iflas masasına dahil edilemez.
Emeklilik Yatırım Fonları ve Katkı Payı
Katkılarınızla satın alınan fon payları, Bireysel Emeklilik hesaplarınıza kaydedilir ve katkı payınızı ödedikçe zamanla birikir. Emeklilik Yatırım Fonları'nın pay değerleri günlük olarak açıklanmaktadır. Fonun pay değeri, net aktif değerinin mevcut pay sayısına bölünmesiyle bulunur. Ayrıca fonlarınızın birim pay değerini ve hesabınızdaki toplam birikim tutarını da günlük olarak izleyebilirsiniz.
Bireysel emeklilik sisteminde emeklilik yatırım fonlarının getirilerini belirlemenin en temel yöntemlerinden biri, fonun dönem başındaki birim fiyatı ile dönem sonundaki birim fiyatının karşılaştırılmasıdır. Ancak dönem başı ve dönem sonu fiyatlarının karşılaştırılması şeklinde yapılan fon fiyat gelişim analizleri, katılımcının birikimlerinin ulaşacağı değerin ve elde edilen gelirin belirlenmesinde yetersiz kalmaktadır. Böyle bir değer artışı, ancak tüm birikimlerini dönem başında BES'te toplu olarak kullanmaya başlayan ve dönem sonunda katkı payı ödemeden ayrılan katılımcılar için geçerli bir yöntemdir.
Bireysel emeklilik sisteminde, katılımcıların %95'i katkı paylarını aylık olarak ödemektedir. Bu durumda ortalama bir katılımcı, yılın 12 ayında 12 farklı fiyattan emeklilik yatırım fonu almaktadır. Sene başında ödenen katkı payı bir yıl süreyle yararlanılırken, yılın son ayında ödenen katkı payı sadece bir ay süreyle yararlanılır. Bireysel emeklilik sisteminde getiriye iç verim oranı denir ve fona yatırım yapan kişinin yaptığı tüm yatırımlar için dönem sonunda ulaşılan toplam anaparaya eşit olan ortalama değer olarak alınmalıdır. Her ay sonunda belirli bir tutarla, dönem sonundaki fon değerine.
Hem toplam birikimlerinizi hem de ödeyeceğiniz katkı paylarını emeklilik yatırım fonları arasında bölerek sepet oluşturabilirsiniz. Seçimlerinizi yaparken her bir emeklilik yatırım fonunda yer alan yatırım araçlarına göre getiri oranlarının farklılık gösterebileceğini ve fonların yatırım performansının bu yatırım araçlarına göre günlük olarak belirlendiğini göz önünde bulundurmalısınız.