İstihdam Ne Demek? İstihdam Oranı Nedir

İstihdam Ne Demek? İstihdam Oranı Nedir? İstihdam Verileri Nelerdir?

Ekonomik anlamda da belli bir yol katedebilmek için tıpkı bir bisiklet gibi ekonominin de pedallarını çevirmeye yarayan bir iş gücünün istihdama dahil olması gerekir. Ancak bu şekilde ekonomik faaliyetler yerine getirilebilir.

“ İstihdam’” ın, sözlük anlamı bir insanı bir görevde kullanma, çalıştırmasıdır.

Finansal açıdan anlamı ise ülkedeki mevcut iş gücünün ekonominin işleyebilmesi ve ekonomik faaliyetlerin aksaksız gerçekleştirilebilmesi için çalıştırılmasıdır.

Dar anlamda istihdam emeğin, yani sadece çalışanların üretim sürecinde kullanılmasını incelerken geniş anlamda ise emek, sermaye, toprak gibi üretim sürecinde rol alan tüm faktörler incelemeye dahil edilmesi ile açıklanabilir.

İstihdam Etmek Ne Demek?

Herhangi bir iş için gerekli iş gücünü sağlamak adına bir görevde çalışmak üzere bir kişiyi yerleştirmeye “ İstihdam Etmek “ denir.

İstihdam Oranı Nedir?

Ülkedeki çalışmaya elverişli nüfusun ne kadarının çalıştığını, yani istihdama katıldığını gösteren veriye ise “ İstihdam Oranı “ denir.

Ülkenin refah düzeyini ortaya koyması sebebiyle oldukça önemli olan bu oran FED’in de faiz artışlarına karar verirken öncelikli olarak dikkat ettiği bir veridir.

İstihdam Oranı Nasıl Hesaplanır?  

İstihdam oranı, aktif çalışan iş gücünün aktif nüfusla kıyaslandıktan sonra 100 ile çarpılmasıyla hesaplanıp, toplam iş gücünü hesaplama konusunda emekliler ile fiziksel olarak çalışamayacak durumda olanlar göz önünde bulundurulur.

Örnek vermek gerekirse 100 milyon nüfusa sahip bir ülkenin 70 milyonunun aktif nüfus olduğunu, bu aktif nüfusun içinden 60 milyonunun çalıştığını ancak 10 milyon kişinin çalışmadığını ele alırsak aktif nüfus oranı (60/70)x100 işlemi ile hesaplanarak sonucu ülkenin istihdam oranını vermiş olur.

İstihdam Türleri Nelerdir?

İş yeri ile çalışan arasındaki sözleşmede istihdam edilen kişinin (çalışanın) üretime ne kadar ve ne süreyle dahil edilmiş olduğuna bağlı olarak istidam türleri değişim gösterebilir.

Tam süreli çalışma, yarı zamanlı çalışma, taşeron işçi, stajyer ve işsiz gibi kavramlar istihdam türlerinin belirlenmesindeki etkenleri oluşturur.

Türleri:

·       Tam istihdam,

·       Eksik istihdam ve

·       Kayıt dışı istihdam olarak sıralanabilir.

Tam İstihdam

Sözleşmedeki şartların tam olarak yerine getirildiği istihdam türüne denir. Bu tür kayıt dışı istihdamın önüne geçer. Böylece ülkedeki çalışan sayısı da işsiz sayısı da kolaylıkla bilinir.

Kayıt Dışı İstihdam

Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerde rastlanan kayıt dışı istihdamda yasalarca belirlenen çerçevenin dışına çıkılarak, sigorta primi ve vergi gibi bazı yükümlülüklerin işveren üzerinde oluşturduğu baskı,bu tür istihdamın önünü açan en büyük sebep denilebilir.

Ülkelerin içinde bulunduğu zor koşullar, kötüye giden ekonomik durum, işsizlik rakamları, enflasyon, yasalardaki eksiklik gibi etkenler kayıt dışı istihdamın sebepleri arasında başı çekmektedir.

Eksik İstihdam

Ülkede var olan iş gücünün tam anlamıyla kullanılmadığı istihdam türüne Eksik İstihdam denir. Çalışanın eğitim, deneyim, yetenek ve işe müsaitlik anlamında verimliliğinin ölçüsüne bu kavramı oluşturur.Onların deneyim, eğitim ve yeteneklerinin altında bir iş yaptığını ya da zamanları olmasına rağmen normal çalışma süresinden daha az çalışmak zorunda kalmasına eksik istihdam denir.

Genellikle bu istihdam türü özellikle tarım sektöründe görülüp bu tür istihdamın ağırlıkta olduğu ve işsizlik sigortası gibi sosyal güvenlik haklarının gelişmediği ülkelerde eksik istihdam oranının da yüksek olduğu saptanmıştır.

İstihdam Verileri Nelerdir?

·       Tarım Dışı İstihdam verisi

Tarım sektörü dışında çalışan kişilerin sayısının bir ayda gösterdiği değişimi gösteren oldukça önemli bir makro analiz verisi olarak kabul edilir. Güçlü iş gücü, güçlü ekonomi anlamına gelir. Beklentilerin üzerinde gelen her verinin, doları güçlendirdiği ve böylece FED’in daha emin bir şekilde faiz artırmasını sağladığı bir durumdur.

·       ADP İstihdam Verisi,

Özel istihdam alanlarında aylık değişimi ölçen ve ABD’de çalışan kişilerin bordro hesap verilerine dayalı olarak hazırlanan istihdam değişim göstergesi aylık olarak hazırlanır ve genellikle ayın ilk haftasında çarşamba günleri açıklanır.

Tarım dışı istihdam verisinden önce açıklanması, yatırımcılar açısından bir hayli önemlidir.

·       İşsizlik Oranı,

Son çeyrekte işsiz ve aktif olarak iş araması olan insanların oranını ifade eder ve bu orandaki aşağıya doğru bir eğilim hem borsa üzerinde ve hem de ülkenin para biriminde pozitif bir etki yaratmasına neden olur.

·       İşsizlik Maaşı Başvuruları

Geçmiş hafta içerisinde işsizlik sigortası için kayda geçmiş olan bireylerin sayısını belirler böylece haftalık gösterge çok güncel veri sağlar. Ama tüccarlar genel olarak ekonominin gelecek performansının küçük bir işaretini veren işsizliği bir gösterge gibi görür. Bu başvuruların aşağı yöndeki bir eğilimi çalışan insanların daha fazla para harcama eğiliminde olduğu düşüncesini yaratarak ülke para biriminde pozitif bir etki oluşturur.

İstihdam Verilerinin Borsayı Etkilemesi

İstihdamın yüksek olması ülke para biriminin değer kazanmasını sağladığı kabul edildiğinden bilhassa ABD’deki tarım dışı istihdam verisi beklentilerin üzerinde olması EUR/USD, GBP/USD pariteleriyle birlikte kıymetli madenlerin satış işlemlerinin hızlanacağı düşünülür. Diğer yandan verinin beklentinin altında gelmesi, yani ABD’de istihdamın azalması, doların değer kaybetmesine sebep olurken EUR/USD, GBP/USD pariteleriyle birlikte altın ve gümüş fiyatlarında sert yükselişlerin olmasını sağlayabilir.

Borsada faiz artışlarıyla ilgili bir endişe fiyatlanıyorsa güçlü bir istihdam borsanın çok da hoşuna gitmeyebilir ancak resesyon endişesinin boy verdiği bir ekonomide istihdamın arttığını görmek birçok kişiyi sevindireceği gibi borsada da yükselişe öncülük edebileceği görülür.