Piyasalarda ki Sallantının Türkiye'ye Etkileri

Olası Piyasalarda ki Sallantının Türkiye Etkileri

Corona virüsünün küresel ekonomide yavaşlamasına neden olacağı endişeleri ve düşüşteki petrol fiyatlarının dün bir günde yüzde 30 düşmesi,  tüm dünyada piyasaları alt üst etti. Tüm dünyadaki ülkelerin hisse senedi piyasalarında yüzde 10’a varan değer kayıpları yaşanırken, Borsa İstanbul’da ise BIST 100 endeksi yüzde 5,5 kayıpla kapattı. Sürecin, iki yıllık kriz döneminin ardından görece toparlanma işaretleri veren Türkiye ekonomisine de ciddi etkileri olması bekleniyor.

PETROL FİYATLARINDAKİ ÇÖKÜŞ: OLUMLU

Sene başında 66 dolar düzeyinde olan Brent petrolün varil fiyatı, hem corona hem de Suudi Arabistan ile Rusya’nın restleşmesi sonrasında dün 31 dolara kadar geriledi. Petrole fiyatları düşmesinden sonra doğalgaz fiyatları da spot piyasada geriledi. Yıllık 40 milyar dolarlık enerji ithalatı olan Türkiye için ise bu gelişme ilk bakışta olumlu olarak görünüyor. Nitekim toplam enerji ithalatının yanı sıra akaryakıt fiyatlarında da bu geceden itibaren yüklü indirim gelmesi bekleniyor. Enerji fiyatlarındaki düşüş, yıllık yüzde 12 seviyesinde olan enflasyon için de olumlu haber.

2- DÜŞÜK FAİZ VE PARASAL GENİŞLEME SÜRECEK: OLUMLU

Türkiye’de 2018 yılında başlayan ekonomik krizde, ABD Merkez Bankası’nın (FED) 2015’te başlayan faiz artışlarının devam etmesi ve bankanın bilançosunu azalmasın da etkili olmuştu. Brüt dış borç stokunun milli gelirinin yüzde 60’ına ulaşması ve finans dışı özel sektörün döviz açığının 220 milyar doların üzerinde olması nedeniyle doların faizindeki artışı Türkiye için kabus anlamına gelmişti. Ticaret savaşları nedeniyle küresel ekonomide durgunluk olabileceği endişesiyle 2019’da faiz artışları yerine faiz indirimlerine giden FED’in, bu defa da corona virüsü endişeleriyle olağanüstü faiz indirimine gitmesi, faizlerin yüzde 0’a çekileceği beklentisi ve yeni bir parasal genişleme sinyali, Türkiye gibi yüksek döviz borcu olan ve yurt dışından gelecek sıcak para akımlarına bağımlı ekonomiler için ilk bakışta olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor.

3- RİSKLİ VARLIKLARDAN KAÇIŞ: OLUMSUZ

FED’in faiz indirimleri ve parasal artmaya gitmesi, ilk başta olumlu gibi olsa da, tablo bu kadar basit değil. Küresel resesyon endişeleri ve corona virüsü paniğiyle, tüm dünyada yatırımcılar riskli varlıklardan “güvenli limanlara” doğru kaçıyor. Nitekim, Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 2020’nin ocak ve şubat döneminde yabancılar, hisse senedi ve tahvil piyasasından nette 3,4 milyar dolarlık çıkışa imza attı.

4- YABANCI SERMAYE ÇEKMEK ZOR: OLUMSUZ

Son yıllarda hali hazırda azalmakta olan ve 2019’da nette 5,5 milyar dolara düşen Türkiye’ye doğrudan yabancı yatırımlar, küresel piyasaların alt üst olduğu bir dönemde daha da zorlanabilir. Geçtiğimiz yıl 4,8 milyar dolar olan Türkiye'den gayrimenkul alan yabancıların, petrol fiyatlarındaki büyük düşüşün Orta Doğu ülkelerinde geliri azaltmasından olumsuz etkilenebilir.

5- HEM TURİZM HEM İHRACAT İÇİN: OLUMSUZ

Corona virüsü salgınından dünyada en çok olumsuz etkilenen sektörlerin başında gelen turizm, Türkiye için çok önemli bir boyutta. Böylelikle, 2019’da Türkiye, turizmden 30 milyar dolar gelir elde etti ve kriz yılında önemli bir döviz geliri elde etti. Turizmdeki düşüş, dünyada en çok noktaya uçuşu bulunan hava yolu şirketi Türk Hava Yolları (THY) açısından da olumsuz gelişmelerden biri. Küresel ekonomide corona kaynaklı yavaşlaması da Türkiye’nin ihracatını olumsuz etkilemesi bekleniyor. Petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye’nin 2019’da 18 milyar dolar olan yurt dışı müteahhitlik hizmetlerini de etkileyebilir. Çünkü, yurt dışından en çok müteahhitlik ihalesi alınan ülkeler, Rusya, Katar ve Kuveyt gibi petrol ve doğalgaz gibi enerji ihracatına bağımlı ülkeler.

‘GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER BASKI ALTINDA KALABİLİR’

Türkiye açısından bir diğer riskin Avrupa'nın bu süreçte resesyona girmesi ve sonucundan da ihracatın oldukça olumsuz etkilenmesi olabileceğinin altını çizen Altınsaç, “Elbette tüm bunları konuşmak için henüz erken, çünkü olayın gerçek bir global resesyona dönüşüp dönüşmeyeceğini bilmiyoruz henüz. Birkaç haftalık panik piyasa fiyatlaması da olabilir. Global faizlerin tarihsel düşük seviyede olduğu gerçeğini de azımsamayalım” ifadelerini kullandı.